Kategoria: Bez kategorii

Dr Lech Kalita jest psychologiem, psychoterapeutą psychoanalitycznym i superwizorem psychoterapii.  Jest też współzałożycielem Centrum Terapii Depresji w Gdyni oraz konsultantem wielu publicznych placówek opieki zdrowotnej i opieki społecznej, autorem i tłumaczem licznych publikacji poświęconych psychoterapii.

Nakładem naszego wydawnictwa w marcu 2022 ukaże się jego debiutancka książka “Rytmy otchłani. Rozważania o wczesnych stanach umysłu”. 

Debiutancka książka Lecha Kality „Rytmy otchłani. Rozważania o wczesnych stanach umysłu” jest bardzo znaczącą pozycją na rynku wydawnictw z dziedziny psychologii i psychoterapii. Autor zaprasza czytelnika do wysłuchania jego przemyśleń, utrzymując jego zainteresowanie poprzez klarowność myśli, erudycję i rzetelność w prezentacji, oraz poruszające ilustracje współbrzmienia ujęć teoretycznych z doświadczeniem terapeutycznym i artystycznym.

Jest to studium funkcjonowania wczesnej organizacji życia psychicznego i odpowiadającym jej stanów umysłu, opisanych w języku psychoanalizy, neurobiologii i sztuki. Autor wprowadza czytelnika w temat przedstawiając historyczny rozwój myśli psychoanalitycznej i robi to na miarę autorów o międzynarodowej renomie, czyli bardzo klarownie, autorsko porządkując wielość perspektyw teoretycznych, włącznie ze współczesnymi.

Konstrukcja książki oparta jest o różne formy wyrazu; od rzetelnego przeglądu teoretycznego, poprzez esej, do prezentacji fragmentów pracy terapeutycznej autora, ilustrujących omawiane zagadnienia.  Części eseistyczne odnoszą się do przejawów wczesnych stanów umysłu w sztuce i…psychozie.

Dla mnie jest to książka o relacji terapeutycznej i o cierpieniu psychotycznym. Ukazuje, w jak szerokim paśmie doświadczenia przebiega relacja terapeutyczna w której terapeuta jest zaangażowanym uczestnikiem i kieruje uwagę czytelnika na inne kanały komunikacji niż dialog werbalny, dając sugestie, jak w tym dialogu pozawerbalnym może on się odnaleźć i użyć go dla dobra pacjenta.

Polecam więc „Rytmy otchłani….” Lecha Kality profesjonalnym psychoterapeutom jak i uczestnikom szkoleń psychoterapeutycznych, niezależnie od ich orientacji teoretycznej, psychiatrom, pracownikom socjalnym i każdemu, kto jest wrażliwy na emocjonalny wymiar ludzkiej egzystencji.

Janusz Kitrasiewicz

Christophera Bollasa podobnie jak Avnera Bergsteina w “Niezbadanych rejonach życia psychicznego”  interesuje NIEWYPARTE NIEŚWIADOME.

Bollas wraca do myśli z eseju „Nieświadomość”, w którym Freud konkluduje, że większość nieświadomych myśli zbudowana jest z niewypartych treści. To stoi w sprzeczności z jego wcześniejszymi myślami zawartymi w „Objaśnianiu marzeń sennych”, w których budulcem dla snów są resztki z dnia, doświadczenia i przeżycia jednostki, które zostały zepchnięte do nieświadomego.

Rozróżnienie to jest ważne ze względu na implikacje kliniczne: przyjmując założenie o wypartym nieświadomym szukamy go w przejęzyczeniach, skojarzeniach, snach. Analitycy stają się uważnie słuchającymi specjalistami i specjalistkami, poszukującymi „pochodnych” nieświadomego.

W poszukiwaniu niewypartego nieświadomego pomocna będzie inna metoda: koncentracja na sekwencji wolnych skojarzeń, w której Freud widział ukrytą logikę. Jego zdaniem logika ta jest zdecydowanie bardziej złożona i bogatsza niż ta, którą możemy odkryć wychwytując fonemiczne podobieństwa i przejęzyczenia w wypowiedziach pacjentów i pacjentek. Jeśli pacjent pozwoli sobie na swobodne wypowiadanie pozornie niepowiązanych ze sobą treści wprawne psychoanalityczne ucho będzie mogło usłyszeć ukrytą w nim logikę.

I za tą właśnie myślą będzie podążał Christopher Bollas w książce „Niekończące się pytanie”, tworząc dla nas swoisty podręcznik do psychoanalitycznego słuchania.

Zakończę słowami Autora ze “Wstępu”:

“Praca ta nie jest filozoficznym wywodem ani próbą wyczerpującego studium nad nieświadomymi formami myślenia. Jej celem jest po prostu przywrócić zainteresowanie metodą Freudowską, w szczególności swobodnymi skojarzeniami. Przedstawione winiety kliniczne zilustrują mam nadzieję, jak możemy podążać za logiką swobodnych skojarzeń pacjentów. Skoncentrujemy się głównie na narracyjnej linii myślenia obecnej w swobodnych skojarzeniach, ponieważ Freud szczególnie się interesował odkrywaniem logiki sekwencji, ujawniającej nieświadome linie myślenia”.

Książkę “Niekończące się pytanie” w tłumaczeniu Anny Czownickiej i Agaty Buszman wydamy jesienią.

—

Zdjęcie: Alice Alinari on Unsplash
Napisała: Karolina Pniewska

?Książka “Nim nadejdzie katastrofa” Chritophera Bollasa składa się z trzynastu rozdziałów. W pierwszych rozdziałach Bollas przedstawia definicję załamania self oraz opisuje proponowaną przez siebie metodę intensywnej, wykraczającej poza ogólnie przyjęty setting pracy z pacjentami.

W rozdziałach czwartym, piątym i szóstym poznajemy historie trzech osób poddanych rozszerzonej analizie.  Dzięki klinicznym opisom pracy z Emilly, Anną i Markiem możemy lepiej wyobrazić sobie ten szczególny rodzaj psychoanalitycznej interwencji. W rozdziale piątym, w którym opisana jest praca z Anna odnoszącą sukcesy czterdziestolatką doznającą nagłego załamania self, Christopher Bollas podkreśla znaczenie interpretacji:

Ludzie czują się rozumiani nie tylko poprzez samą obecność empatycznego innego, lecz, co bardziej istotne, poprzez inteligentne uchwycenie przez analityka tego, dlaczego dana osoba jest w takim położeniu, w jakim jest.  Z tego punktu widzenia interpretacja jest naprawdę formą miłości.  Bycie poznanym jest byciem kochanym w kluczowym momencie życia danej osoby.

(Rozdział V: Anna, tłum. Magdalena Bieniewicz-Wolak)

Kolejne rozdziały poświęcone są teoretycznemu rozumieniu czynników działających w rozszerzonej analizie, wnioskom oraz dyskusji. Bollas szczegółowo omawia naznaczenie wsteczne, funkcję czasu w psychoanalizie oraz integracji świadomego i nieświadomego umysłu. Dużą wagę przykłada też do klarowności psychoanalitycznego wywodu oraz znaczenia interpretacji w rozwoju refleksyjności pacjentów. Podkreśla też rolę wzmacniania ego u analizantów.

We “Wprowadzeniu” Bollas opisuje drogę do rozwinięcia swojego  warsztatu pracy. Wśród wielu argumentów stojących za takim sposobem postępowania, pojawia się też poruszające wspomnienie:

“Mam szczególny dług wobec nieżyjącego już Otto Willa Jr, wieloletniego Kierownika Medycznego i, później, Emerytowanego Kierownika Austen Riggs. Gdy byłem tam Kierownikiem Edukacji w połowie lat 80., przyjeżdżał na kilkutygodniowe pobyty. Słyszałem, że zawsze prosił, aby powiadomiono go, gdy którykolwiek z jego psychotycznych pacjentów zacznie się załamywać. Szedł do „hostelu”, w którym mieszkali pacjenci i siedział z takim pacjentem przez wiele godzin. Nie chciał uciekać się do leków ani przenosić pacjenta na oddział zamknięty; przechodzili przez kryzys razem. Spotkaliśmy się kilka razy i rozmawiałem z nim o pracy, którą wykonywałem w Londynie. Natychmiast dostrzegł kliniczne wyzwania, przed którymi stałem i był bardzo wspierający. Ostrzegł mnie jednak, że nigdy nie powinienem się spodziewać zrozumienia ze strony moich kolegów, a tym bardziej aprobaty dla moich odstępstw. Niezależnie od tego, co się wydarzy i jaki będzie rezultat tej publikacji, jestem mu bardzo wdzięczny za słuchanie i wspieranie mnie w moich poszukiwaniach.”

(Wprowadzenie, tłum. Joanna Szkudlarek).

Idea  by pomóc pacjentowi zanim dojdzie do dekompensacji jest myślą przewodnią tej książki. “Nim nadejdzie katastrofa” jest zbiorem kilkudziesięciu lat doświadczeń Christophera Bollasa w prowadzeniu rozszerzonej analizy i składa się z poniższych trzynastu rozdziałów:

1. Rozbite self
2. Oznaki załamania
3. Wskazówki
4. Emily
5. Anna
6. Mark
7. Historie i naznaczenie wsteczne
8. Czas
9. Doświadczenie emocjonalne
10. Refleksja, wyjaśnienie i przepracowanie
11. Zmiana psychiczna
12. Wnioski
13. Pytania

Zdjęcie:  Nick Fewings on Unsplash
Napisała: Karolina Pniewska

Niewysłowione – punkt widokowy ostatniego rozdziału

„Niezbadane rejony życia psychicznego” to nie tylko trudne, wczesne stany umysłu, nie tylko pre-werbalne bezdroża, tak dobrze znane z psychoanalitycznych zmagań. Nieznane i niewypowiedziane to także całe spektrum doświadczeń rozumianych zazwyczaj jako wykraczające „ponad” czy „będących obok” (a nie znajdujących się „pod”) bezpiecznym, werbalnym lądem.

W ostatnim rozdziale swojej książki Avner Bergstein przygląda się takim właśnie doświadczeniom – wyrażającym coś istotnego o ludzkiej kondycji w ogóle. Na każdym kroku i w każdej chwili musimy przecież radzić sobie z tym, co niewypowiedziane; nie tylko jeszcze niewypowiedziane, ale też niemożliwe do wypowiedzenia. Tego rodzaju doświadczenie odsłania punkt styku psychoanalizy z filozofią, doświadczeniem i tradycjami mistycznymi, obszarem tego, co negatywne; wycofania, milczenia, luk i uskoków. To rejony budzące lęk, ale i tak przecież przenikające nasze codzienne i niecodzienne doświadczenia, niezależnie od tego, czy akurat pada na nie wzrok.

Opis przypadku klinicznego czy wskazanie na filozoficzną podbudowę problemu – to warstwy, spod których wyłania się uniwersalne, żywe doświadczenie poszukiwania prawdy o podmiocie, o sobie, o pacjencie, o człowieku. Bergstein odważnie pokazuje, że do wewnętrznej prawdy prowadzą bardzo liczne drogi.

Być może ze zdziwieniem odkryjemy, że – mimo oczywistych różnic – wiele może łączyć myśl psychoanalityczną na przykład z tradycjami mistycznymi. Takie odkrycia są konsekwencją eksplorowania tego, co niezbadane, myślenia o człowieku jako o złożonej całości i dążenia do odkrycia (stworzenia?) jak najlepszego języka opisu – bez kurczowego trzymania się tego, co już znane. Czy nie tego wymagają udane wyprawy? Z naszym przewodnikiem docieramy w niespodziewane miejsca. Ze wzniesień widać nowe i nieraz zaskakujące panoramy nieznanego.

Napisała: Joanna Szkudlarek, tłumaczka książki Avnera Bergsteina.
Książka do kupienia tutaj
Zdjęcie: Ian Stauffer on Unsplash

Myślę, że śmiało można powiedzieć, że teksty Avnera Bergsteina tworzące książkę Niezbadane rejony życia psychicznego są wyjątkowe. Autor odważa się zgłębiać obszary ludzkiej psychiki, korzystając z busoli własnej intuicji oraz punktów orientacyjnych w postaci koncepcji psychoanalitycznych (szczególnie myśli Wilfreda Biona i Donalda Meltzera), a także pisze w osobisty, autentyczny i przystępny sposób o swoich doświadczeniach – zarówno klinicznych, jak i wypływających z lektury innych autorów (psychoanalityków, filozofów, pisarzy, poetów).

Cenną wydaje się zdolność Bergsteina do dostrzegania prób wyrażania siebie czy nawiązywania kontaktu ze sobą i z innym tam, gdzie wielu piszących wcześniej tego nie widzi, a nawet interpretuje sytuację odwrotnie. Być może najwyraźniej daje się to odczuć podczas czytania rozdziału 5, w którym autor oryginalnie rozwija Bionowską koncepcję ataków na łączenie, wydobywając na światło dzienne ich komunikacyjny aspekt. W książce można znaleźć wiele innych fragmentów, w których bardziej lub mniej wprost, Bergstein przyjmuje taką perspektywę. Na przykład tutaj:

Wytrzymywanie miłości (…) [pacjenta] często nastręcza ogromnych trudności i może sprawić, że analityk odwróci się (…). Uważam, że nadzieja pacjenta na zrealizowanie własnego potencjału miłosnego może zależeć od zakresu, w jakim analityk potrafi zachować libidinalne obsadzenie pacjenta oraz usłyszeć jego potrzebę związków miłosnych i lęk przed nimi. Dopiero wówczas, gdy analityk rozpozna tę ukrytą miłość i będzie nieustannie wydobywał ją na światło dzienne, pacjent może na powrót „wejść w posiadanie” własnej miłości, wydobyć ją ze stanu zamrożenia i odzyskać. W związku z tym może okazać się istotne, aby analityk zamiast interpretować atak lub lęk wywołany nieobecnością obiektu interpretował powyższe potężne uczucia (nawet jeśli są one ukryte), szczególnie kiedy pojawiają się one w jego obecności.

(Bergstein, 2021, s.  204-205)

Myślę, że książka szczególnie spodoba się tym, którzy w dzieciństwie odczuwali przyjemny dreszcz emocji, odkrywając tereny coraz bardziej odległe od znajomego podwórka; tym, którzy niosą (a czasem dźwigają) dar postrzegania tego, co niewidzialne i niesłyszalne; a także tym, którzy znajdują przyjemność w zmaganiu się z paradoksami…

Wszystkim życzę poruszającej i przekształcającej lektury! 🙂

Napisała: Magda Kaczorowska-Korzniakow-psychoterapeutka, tłumaczka oraz pomysłodawczyni polskiego wydania książki Avnera Bergsteina

Książka do kupienia tutaj

Zdjęcie: Denise Jans on Unsplash